Coch a Gwyn Sadwrn 13eg Fehefin

Llwyddiant mawr ym myd cadwraeth yw dod ar Barcud yn ôl o’r ffeil difodiant ym Mhrydain. O un iâr ffrwythlon yn y tri degau, mae erbyn heddiw dros 800 a pharau yng Nghymru. Mae wedi mynd yn aderyn digon cyffredin yn y canolbarth ond yn araf meant yn dod i fynnu i’r gogledd. Heddiw ddaeth Tony Cross o’r Yddiriadolaeth y Barcud yng Nghymru i ddringo coed i mi. Y cyntaf yn ogledd Meirionydd ac wedyn yn uwch i’r par fwy gogleddol sydd yn cael i fodrwyo. Erbyn heddiw mae yn bosib fod adar wedi pasio'r rhain ar ei ffordd i chwilio am diriogaeth yn y gogledd.

Dyma nhw yn y nyth cyn cael ei modrwyo, a’i “tagio” ar ei adenydd. Mae’r taggio yn gadel i wylwyr adnabod unigolion yn y boblogaeth. Cyn y taggio dim ond drwy ddarllen y wybodaeth ar y fodrwy oedd hi’n bosib adnabod yr aderyn ac roedd hynny dim ond yn digwydd pryd oedd yr aderyn yn cael damwain. Mae'r tagia yn cael i drin fel pluan arall gan yr adar.

Wrth fanteisio ar arbenigaeth Tony o ddringo coed mi aethom yn ein blaen i gytref o Grëyr Bach Gwyn. Mae’r Crëyr Bach wedi lledu dros Gymru yn y blynyddoedd diwethaf ac roeddent yn gwybod fod sawl nyth yn y gytref yma. Cafodd Tony tipyn o fraw pan aeth i fynnu’r goeden gyntaf, roedd o leiaf 5 nyth yn honno a beth bynnag 40 o nythod i weld o ben y goeden. Ar y llawr nid oedd mwy na 10 o’r nythod i’w gweld. Cafwyd 25 o gywion ei

modrwyo hefo fodrwy fetel BTO a hefo dwy fodrwy blastig sydd yn hawdd darllen yn y maes. Os cawn wybodaeth gan adarwyr fydd yn gweld y cywion yma cawn wybod pa mor bell meant yn gwasgaru o’r nythod. Mi ddysgwn tipyn bach mwy am o ble mae'r diferion mawr sydd i’w gweld ar rhai o’n mhorthladdoedd ni yn yr hydref.